Gebelik zehirlenmesi belirtileri nelerdir preeklampsi nasıl tedavi edilir riskleri anne bebek için zararları eklampsi.
Gebeliğin son üç ayında ve loğusalığın ilk günlerinde görülen tansiyon yükselmesi, ödem ve idrarda protein bulunması ile kendini gösteren duruma gebelik zehirlenmesi ya da gebelik toksemisi denilir. Bu duruma halk arasında “havale” denilen beden kasılmaları ile bilinç kaybı da katılırsa, durum “Eklampsi” olarak nitelendirilir.
Preeklampsi; halk arasında “gebelik zehirlenmesi” ya da “albümin hastalığı” olarak bilinir. Çoğunlukla ilk gebeliklerde ve gebeliğin 20. haftasından sonra görülür. Çoğul gebeliklerde daha sık şekilde ortaya çıkar. Hâmileliklerin genelinde % 6-8, ilk hâmileliklerde ise % 85 oranında görülür.

Gebeliğin 20. haftasından sonra vücutta şişme (ödem), idrarla protein kaybı ve tansiyon yükselmesi şeklinde ortaya çıkan bir durumdur. Tüm gebeliklerin % 5-10'unda görülür.Şiddetli formlarında nefes alma zorluğu, akciğerlerde su toplanması ve sara nöbetlerine benzer kasılmalara rastlanır. Bu krizlere eklampsi krizi denir.


Vücutta şişlik olmasına rağmen, damar içi sıvı hacmi azdır ve bu durumda bebeğe yeterli oksijen gitmemekte ve bebeğin beslenmesi bozulmaktadır.Anne ile bebek arasındaki damarlarda 20. haftadan sonra olması gereken genişleme gerçekleşmez; bebeğe giden kan akımı kısıtlanırsa, bebekte gelişme geriliği oluşur.

Preeklamptik gebelerde, plasentanın erken ayrılması sık görülür ve ciddi kanamalar meydana getirir. Annede ise yüksek tansiyona bağlı çeşitli organ hasarları ortaya çıkar.Ağır vak’alarda, bu rahatsızlığa; karaciğer, böbrek, beyin, pıhtılaşma sistemi ve tüm diğer organlarda fonksiyon bozukluğu eklenebilir.

Bu safhada hastanın durumu belirgin şekilde ağırlaşır.Daha ağır vakalarda körlük oluşabilir.Tedaviye cevap vermeyen vakalarda, bu durum, bebeğin veya annenin ölümü ile sonuçlanabilir.Preeklampsinin sebebi bilinememektedir. Fakat bazı durumlarda, görülme riskinin arttığı bilinmektedir.

Bu riskli durumlar şunlardır:

1) Annenin yaşının 20'den küçük veya 40'dan büyük olması
2) Annede lupus, diabet, kronik hipertaniyon, böbrek hastalığı
3) Daha önce doğum yapmamış olmak
4) Ailede, preeklampsi geçiren akrabaların olması, vb.

Gebelik Zehirlenmesinin Görülme Sıklığını Arttıran Sebepler Nelerdir?

-Anne yaşının 20’nin altında veya 35’in üstünde olması;
-Sosyo-ekonomik seviyenin düşük olması;
-İlk hâmilelik ya da 4. hâmilelik ve sonrası;
-Çoğul gebelik;
-Amniyon sıvısının fazlalığı (bebeği çevreleyen sıvı);
-Bebeğin vücut boşluklarının farklı sebeplerle sıvıyla dolması;
-Müzmin hipertansiyon;
-İyi kontrol edilememiş diyabet;
-Obezite.

Gebelik zehirlenmesi, sinsi seyredebilen ciddî bir hastalıktır. Çok ileri safhalara kadar dikkat çekmeyebilir. Hâmilelikte düzenli tansiyon ölçülmesi, çok önemlidir. Kontrollerin dışında da hâmile kadın tansiyonunu ölçtürmelidir. Basit bir tansiyon ölçümünün ihmâli, ciddî seyirli bir hastalık tablosuna sebebiyet verebilir. Her hâmilelikte önemli olan düzenli takip ve kontroller, riskli hâmileliklerde daha büyük öneme sahiptir.

Hâmileliğin 20. haftasından sonra; kısa sürede kilo artışı, bacak ön yüzde hissedilen kemiğin üzerine parmakla basıldığında hemen geçmeyen çukurluk oluşması (ödem) gebelik zehirlenmesinin önemli ilk habercilerindendir.Ödemi fark ettiğinizde, en kısa sürede ve mutlaka doktorunuzla görüşmelisiniz. Yapılan idrar tetkiklerinde proteinin belirli bir seviyede çıkması, ödem ve hipertansiyon, gebelik zehirlenmesi teşhisini koymayı kolaylaştırır. Bunun üzerine karın ağrısı, görme bozuklukları, kusma, baş ağrısı, idrarda azalma eklendiğinde tablo ağırlaşır. Sara nöbetine benzer şekilde bütün vücutta kasılmalar ortaya çıktığında, anne ve bebeğin hayatı tehlikede demektir. Bu ağır tablonun, mutlaka hastahanede ve hatta bazen de yoğun bakımda tedavisi gerekmektedir. Kasılmalar; ortaya çıkmadan önlenmelidir.

Gebelik zehirlenmeleri, hafif, orta ve ağır vakalar olarak sınıflandırılıp bu vakalar çok sıkı takibe alınır.Özellikle tansiyon takipleri düzenli yapılmalı, tansiyon 140/90 ve üzerine çıkmışsa, hemen doktora haber verilmelidir.

Günümüzde krizli çeşidine az rastlanmakla birlikte, gebelik zehirlenmesi, hala birçok ülkede gebelik dönemi hastalıklarının ve düşüklerin etkenleri arasında önemli bir yer tutmaktadır. Bu zehirlenmenin klinik teşhisi için yukarıdaki üç durumdan (hipertansiyon, albüminüri ve ödem) ikisinin olması şarttır.

Gebeler, özellikle stres ve yorgunluktan uzak tutulmalı, ani üzücü haberler gebeden saklanmalıdır. Çünkü bazı psikolojik stresler, ufak münakaşalar bile bu gebelerde ani krizlere yol açar.

Preeklampsiden Korunulabilir mi?

Preeklampsi tablosunun meydana gelmesinde çeşitli tezler ileri sürülmekteyse de, kesin sebep bilinmemektedir. Bu yüzden mevcut bir korunma yöntemi de yoktur.
İyi bir hâmilelik bakımı, düzenli takip, dikkatli yapılan muâyene ve kontroller, erken teşhis, hastanın durumu ağırlaşmadan müdâhale imkânı sağlamakta ve bu da şiddet ve komplikasyonları azaltmaktadır.

Tedâvî

Gebelik zehirlenmesinde tedâvî, hâmilelik haftasına ve vak’anın ağırlığına göre değişmektedir.
Hafif şekillerde tedâvî, genellikle evde ve ayakta yapılır. Hasta bilgilendirilir. Tuz kısıtlamasının faydası yoktur. Yatak istirahatı bebek için önemlidir.
Mevcut durum ağırlaşıp karın ağrısı, baş ağrısı, göz önünde uçuşma belirtileri görüldüğünde anne adayı hemen hastahâneye yatırılmalı, gerekli tahliller ve kan basıncı takibi yapılmalı, ultrasonografi ile bebeğin durumu değerlendirilmelidir.
Şiddetli vak’alarda, hasta sessiz ve loş bir odaya yatırılmalıdır. İdrar sondası takılarak idrar takibi yapılır. Kasılmaların önlenmesi için hastaya sâkinleştirici ve gerekli ilaçlar verilir. Bu durumdaki hastaların kan basıncının kontrolü de oldukça önemlidir.

Bu hastalarda doğumun başlatılması, tek ve kesin tedâvi yöntemidir. Erken doğumun bebeğe getireceği risklerle, gebeliğin devamı durumunda annenin mâruz kalabileceği riskler karşılaştırılarak doğum kararı alınmalıdır.
37. haftasını dolduran hâmileliklerde doğum gerçekleştirilmelidir. Zira hafif gebelik zehirlenmesi tabloları, âniden ağırlaşıp anne ve bebeğin hayatı tehlikeye girebilir. 37. haftadan erken hâmileliklerde bebeğin gelişimi değerlendirilir. Erken doğum gerekebileceğinden buna dâir tedbirler alınır.